Algoritmik Stablecoin Nedir

Algoritmik Stablecoin Nedir?
Bybit TR, Türkiye’de sektöre katkı sunmak için blok zinciri ve Web3’teki son trendleri ele aldığı seride bu hafta “Algoritmik Stablecoin Nedir?” konusuna yer veriyor.

Stablecoin’ler kripto para piyasasındaki yüksek fiyat dalgalanmalarına karşı istikrar sağlamayı amaçlayan dijital varlıklardır. Genellikle Amerikan doları gibi itibari para birimlerine 1:1 oranında sabitlenen bu token’lar, yatırımcılara kripto dünyasında değer koruma aracı sunar. Algoritmik stablecoin’ler ise sabit değeri korumak için rezerv varlıklara dayanmak yerine, tamamen algoritmalara ve akıllı sözleşmelere dayalı bir yapı kullanır.

Teminat yerine algoritma: Nasıl çalışır?
Algoritmik stablecoin sistemleri, sabitlenmiş fiyatı (örneğin 1 USD) koruyabilmek için dolaşımdaki token arzını dinamik olarak ayarlayan otomatik mekanizmalar içerir. Fiyat hedefin üzerine çıktığında, sistem yeni token’lar üretir ve arzı artırır. Bu, token’ın piyasa değerini düşürerek tekrar hedef seviyeye çekmeyi amaçlar. Tam tersi durumda ise sistem arzı daraltmak için token yakımı gerçekleştirir. Bu sayede fiyat tekrar yukarı yönlü hareket eder. Bu dengeleyici süreçler, zincir üstü olarak kodlanmış akıllı sözleşmeler aracılığıyla yürütülür.

İki token’lı yapılar ve senyoraj modeli
Bazı algoritmik stablecoin projeleri, iki token’lı bir yapı benimser. Bu sistemde bir token fiyat sabitleme görevini üstlenirken, diğer token sistemin istikrarını sağlamak için kullanılır. Kullanıcılar, fiyat hedefinin altında işlem gören stablecoin’i satın alıp, karşılığında dengeleyici token yakılmasını sağlayarak sisteme katkı sunar. Bu sayede sistem kendi kendini dengelemeyi hedefler. Bu mekanizmaya senyoraj model adı verilir.

Geçmişte yaşanan başarısızlıklar
Algoritmik stablecoin’ler arasında en çok dikkat çeken örneklerden biri TerraUSD (UST) oldu. UST, Luna token’ı ile birlikte çalışan iki token’lı bir algoritmik modele sahipti. Ancak 2022’de UST’nin sabitliğini kaybetmesi, büyük çaplı bir güven krizine yol açtı. Sistem üzerindeki baskı arttığında algoritma, fiyatı korumakta yetersiz kaldı ve hem UST hem de Luna ciddi biçimde değer kaybetti. Bu olay, algoritmik stablecoin yapılarının aşırı piyasa stresine karşı kırılgan olabileceğini açıkça ortaya koydu.

Avantajlar ve riskler
Algoritmik stablecoin’lerin temel avantajı, rezerv gereksinimi olmadan merkeziyetsiz bir şekilde çalışabilmeleri ve daha kolay ölçeklenebilir olmalarıdır. Bununla birlikte, bu yapıların en büyük zayıflığı, güvene dayalı piyasa dinamiklerine bağımlı olmalarıdır. Akıllı sözleşme hataları, piyasa manipülasyonları ya da likidite eksikliği gibi faktörler, sabit değerin korunamamasına yol açabilir. Özellikle “death spiral” olarak adlandırılan arz-talep dengesinin bozulduğu durumlar, sistemin hızla çökmesine neden olabilir.

Sonuç
Algoritmik stablecoin’ler, blok zinciri tabanlı finansal sistemlerde merkeziyetsizlik ve otomasyon açısından önemli bir potansiyel taşır. Ancak bu yapıların güvenliği, istikrarı ve sürdürülebilirliği hala geniş çapta test edilmeye devam etmektedir. Yatırımcılar, algoritmik modellerin nasıl çalıştığını ve geçmişte yaşanan çöküşleri göz önünde bulundurarak bu tür varlıklara temkinli yaklaşmalıdır. Kripto para ekosisteminde algoritmik stablecoin’ler deneysel nitelik taşımaya devam ederken, başarıları kadar riskleri de dikkatle analiz edilmelidir.

Bybit TR Hakkında
Haziran 2024'te Bybit, Bybit TR ile Türk kripto pazarına olan bağlılığını güçlendirdi. Bybit TR, en yüksek hizmet ve güvenlik standartlarını sağlayarak Türk kullanıcılara yerelleştirilmiş ve güvenli bir kripto ticareti deneyimi sunuyor. Bybit TR tamamen Türkiye pazarının özel ihtiyaçlarını karşılamak için uyarlanmış bağımsız bir marka olarak, SPK tarafından yayımlanan Kripto Varlık Faaliyette olan Hizmet Sağlayıcılar Listesinde yer almaktadır.